Với tư cách là một tổ chức lớn nhất ở khu vực Đông Nam Á, ASEAN đã chứng tỏ vai trò quan trọng trong việc duy trì và thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa các quốc gia thành viên, là “động lực chính” trong các vấn đề khu vực, đảm nhận vai trò trung tâm trong cấu trúc an ninh khu vực và có vị thế rất quan trọng trong việc Mỹ thực hiện chiến lược “xoay trục” sang Châu Á – Thái Bình Dương .
Trong những năm vừa qua, Chính quyền Obama đã thực hiện một loạt những động thái tích cực cho thấy tầm quan trọng ngày càng tăng của ASEAN đối với Mỹ trong vai trò là một tổ chức khu vực. Đặc biệt là ngày 21/11/2015, hai bên nhất trí nâng cấp mối quan hệ Mỹ - ASEAN lên tầm đối tác chiến lược. Đây là một sự kiện có ý nghĩa vô cùng quan trọng, mở ra một giai đoạn mới cho quan hệ Mỹ - ASEAN. Điều đó một lần nữa chứng tỏ vai trò quan trọng của khu vực Đông Nam Á/ASEAN trong chính sách tái cân bằng khu vực Châu Á –Thái Bình Dương của Mỹ, đồng thời khẳng định mạnh mẽ hơn nữa quyết tâm can dự của Mỹ ở khu vực này. Đối với ASEAN, mối quan hệ với Mỹ được nâng cấp lên tầm đối tác chiến lược ngay trước thời điểm ASEAN thành lập Cộng đồng ngày 31/12/2015 và xác định Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 sẽ tạo điều kiện thuận lợi, thúc đẩy và làm sâu sắc hơn quan hệ giữa Mỹ và ASEAN. Sau hai nhiệm kỳ dưới thời Chính quyền Obama, quan hệ Mỹ - ASEAN được nhận định có sự phát triển mạnh mẽ, đi vào thực chất trên nhiều lĩnh vực, trở thành một ưu tiên quan trọng trong chính sách Châu Á – Thái Bình Dương của Mỹ. Những tiến bộ mà quan hệ Mỹ - ASEAN đạt được dưới thời Chính quyền Obama được nhận định là những nền tảng vững chắc cho sự phát triển của mối quan hệ này dưới thời Chính quyền mới của Mỹ.
Như vậy, việc nghiên cứu, phân tích vai trò của ASEAN trong Chiến lược xoay trục của Mỹ là cần thiết nhằm tổng kết một giai đoạn quan trọng trong quá trình phát triển chính sách của Mỹ đối với ASEAN. Đồng thời, thông qua phân tích những nội dung quan trọng, tìm ra những điểm mới trong chính sách ASEAN của Chính quyền Obama so với Chính quyền tiền nhiệm nhằm làm rõ những thành công và tồn tại của chính sách này, cũng như góp phần tìm hiểu những tính toán, ý đồ chiến lược của Mỹ đối với ASEAN, và dự báo những diễn biến của cục diện an ninh khu vực Châu Á – Thái Bình Dương trong thời gian tới.
Việt Nam là một thành viên tích cực của ASEAN. Nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của ASEAN trong chiến lược xoay trục của Mỹ sẽ giúp Việt Nam tận dụng được thời cơ, lợi thế để thúc đẩy quan hệ Việt Nam – Mỹ phát triển. Do đó, việc tìm hiểu vai trò của ASEAN trong chiến lược xoay trục của Mỹ có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, góp phần giúp Việt Nam và Mỹ thu hẹp sự khác biệt trong chính sách đối với nhau, tạo cơ sở vững chắc cho sự phát triển của mối quan hệ Việt Nam – Mỹ.
Xuất phát từ ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn nêu trên, tôi chọn “ASEAN trong chiến lược xoay trục của Mỹ” làm đề tài nghiên cứu của mình.
Đề tài gồm 3 chương:
Chương I. Định vị ASEAN trong chiến lược xoay trục của Mỹ
Chương II. Triển khai chiến lược xoay trục của Mỹ đối với ASEAN
Chương III. Đánh giá tác động của Chiến lược xoay trục của Mỹ đến quan hệ Mỹ - ASEAN và triển vọng
Th