Kể từ năm 2000 đến năm 2012, mối quan hệ Cuba- Mexico đã bước vào giai đoạn lạnh nhạt, do những rào cản từ lệnh cấm vận kinh tế của Mỹ đối với Cuba đem lại. Tuy nhiên, sau khi Mỹ-Cuba Tuyên bố bình thường hóa quan hệ (17/12/2014), quan hệ giữa Cuba với các nước Mỹ Latinh nói chung và quan hệ giữa Cuba-Mexico nói riêng đã dần được cải thiện và có những bứt phá đặc biệt.
Cuba là đất nước giàu tài nguyên thiên nhiên, đặc biệt là dầu mỏ và du dịch, đây cũng là mảnh đất màu mỡ để cho rất nhiều nhà đầu tư muốn tìm kiếm cơ hội kinh doanh, làm ăn buôn bán và các nhà đầu tư Mexico cũng không nằm trong ngoại lệ.
Sau khi lên làmTổng thống Mexico (12/2012), Ông Pena Nieto đã có rất nhiều nỗ lực nhằm cải thiện quan hệ với Cuba. Bởi Cuba có rất nhiều lợi thế mà Mexico đang cần để phát triển kinh tế: dầu mỏ, khoáng sản… Hiện nay, Mexico là đối tác thương mại lớn thứ ba của Cuba tại Mỹ Latinh và đứng thứ bảy về lượng khách du lịch đến thăm. Kim ngạch trao đổi thương mại hai chiều đạt 374 triệu USD (2014). Sự phát triển trong quan hệ song phương của hai nước được thể hiện rất rõ thông qua sự quan tâm của giới doanh nghiệp và nhà đầu tư Mexico vào thị trường đầy tiềm năng của Cuba, nhất là khi Cuba đổi mới Mô hình kinh tế quốc gia và chủ trương củng cố mối quan hệ Cuba-Mexico.
Nhằm thúc đẩy mối quan hệ song phương giữa hai nước, trong chuyến thăm Cuba (19/10/2015), Ngoại trưởng Mexico, Claudia Ruiz Massieu đã khẳng định: “Chúng tôi hoan nghênh sự hiện diện đầy hứa hẹn của các nhà đầu tư Mexico tại Đặc khu kinh tế Mariel của Cuba”.
Để đáp lại thiện chí của Mexico, ngày 6/11/2015 vừa qua Chủ tịch Raul Castro đã có chuyến thăm chính thức Mexico. Trong chuyến thăm này, hai nước đã thảo luận và ký kết với nhau hơn 10 Hiệp định song phương trên các lĩnh vực như: đầu tư, giáo dục, du lịch. Trong đó, vấn đề về sự gia tăng đột biến số người di cư từ Cuba sang Mexico để tới Mỹ, vấn đề thương mại song phương của hai nước được coi là điểm mấu chốt của chuyến thăm lần này. Trong cuộc gặp với Chủ tịch Raul, Ngoại trưởng Mexico, Claudia Ruiz Massieu đã khẳng định : “Chúng tôi rất vui mừng vì đây là chuyến thăm cấp Nhà nước đầu tiên của Ngài Castro tới Mexico trong bối cảnh quan hệ song phương đổi mới và hồi sinh”.
Phát biểu tại lễ khai mạc Hội nhị Liên nghị viện Cuba-Mexico lần thứ 13 tổ chức tại thủ đô Havana của Cuba, Chủ tịch Thượng viện Mexico, José González Morfín cho rằng: “quan hệ hợp tác hữu nghị song phương giữa hai nước luôn là mối quan hệ bền chặt “mang tính lịch sử””. Tại đây nghị sỹ hai nước tập trung vào ba chủ đề lớn là trao đổi kinh nghiệm về quá trình củng cố thể chế, cuộc chiến chống biến đổi khí hậu và các biện pháp nhằm thắt chặt quan hệ hợp tác song phương trong những năm tới.
Bên cạnh đó, hai bên cũng cùng nhau đưa ra những thách thức đang phải đối mặt và những biện pháp hữu hiệu nhất để mở rộng hợp tác hữu nghị, trao đổi ý kiến về quá trình cập nhật hóa mô hình phát triển kinh tế tại Cuba, phương pháp phát triển nguồn năng lượng xanh và trao đổi đoàn về giáo dục đại học.
Ngoài ra, Mexico còn giúp Cuba xóa khoảng 70% nợ, trong khoản nợ 487 triệu USD và giãn nợ trong vòng 10 năm (2013). Hiện nay, Mexico có khoảng 50 dự án đầu tư tại Cuba, trong đó nổi bật nhất là nhà máy công nghiệp chế biến thịt Richmeat , một công ty nước ngoài đầu tiên được phép đầu tư vào khu vực công nghiệp mới tại Cảng nước sâu Mariel.
Như vậy, có thể thấy với những nỗ lực trên của Cuba và Mexico sẽ giúp cho mối quan hệ hai nước phát triển trong thơi gian tới. Điều này, sẽ góp phần giúp cho nền kinh tế của Cuba dần phục hồi sau một thời gian dài bị Mỹ cấm vận về kinh tế, kinh tế của Mexico có nhiều điều kiện và nguồn lực để phát triển đất nước./.
Tài liệu tham khảo
1. “Cuba’s Raul Castro visits Mexico to renew relations”, on November 06, By E. Eduardo Castillo at
https://www.washingtonpost.com/world/the_americas/cubas-raul-castro-visits-mexico-to-review-relations/2015/11/06/44bba232-84b0-11e5-8bd2-680fff868306_story.html.
2. “Mexico Seeks to Boost Economic Ties With Raul Castro Visit”, on November 05, 2015, at http://www.voanews.com/content/mexico-economic-ties-with-raul-castro-visit/3041503.html.
3. “Cuba and Mexico Strengthen Bilateral Relations”, on octorber 10, at www.cubanews.ain.cu/.../3929-cuba-and-mexico-strength.
4. “Cuba's Raul Castro visits Mexico to review relations”, by E. Edurdo Castillo Associated Press, on November 6, 2015, at http://lancasteronline.com/news/world/cuba-s-raul-castro-visits-mexico-to-review-relations/article_363e99ba-d47e-5e1d-9086-159ddb6aefe4.html.
5. “Mexico, Cuba rebuild a soured relationship”, on November 7,2015, at http://mexiconewsdaily.com/news/mexico-cuba-rebuild-a-soured-relationship.
6. Ảnh trong bài: https://news.vice.com/article/the-presidents-of-mexico-and-cuba-are-relaunching-their-relationship